Dezinformacja w czasie wojny na Ukrainie i jak się przed nią chronić

10 marca 2022 | Dominik Hołubasz

Związku z zaistniałą ostatnio sytuacją na Ukrainie ponawiamy temat fake newsów oraz innych przykładów dezinformacyjnych. Przed przystąpieniem do czytania tego artykułu polecamy zajrzeć na nasz wcześniejszy artykuł z tej serii. Wystarczy kliknąć w ten [link].

Czym jest fake news/dezinformacja?

Jak już wspominaliśmy we wcześniejszym artykule jest to taka formuła przekazu, która ma na celu sfabrykowanie danej wiadomości lub wydarzenia w celu uzyskania określonego odbioru/ emocji u czytelnika. Może być mniej lub bardziej szkodliwa.

Przykłady dezinformacji, bardzo popularnych ostatnio w sieci

W wykonanym przez Komisję Europejską badaniu, jeszcze przed inwazją rosyjską, wskazało, że ponad 75% Polaków spotyka się co najmniej raz w tygodniu z fake newsami oraz innymi sposobami dezinformacji! Lecz zaistniała sytuacja bynajmniej nie wpływa na redukcję tej liczby- w sieci powstało wiele kont na mediach społecznościowych, których jedynym zadaniem jest przekazywanie niczym nieuargumentowanych informacji. Oddzielnym problemem są również fałszywe zbiórki pieniędzy, zbierające datki. Do przykładowych tego informacji dezinformujących należą:

• ceny paliw oraz ich dostępność na stacjach
• brak gotówki w bankomatach
• wydarzenia z frontu, w żaden sposób nie potwierdzone przez Ministerstwo Obrony
• dostępność artykułów w sklepach
• odwoływanie się do bieżących wydarzeń, które wzbudzają kontrowersje
• fałszywe smsy w sprawie wezwania do wojska

Jak się właściwie chronić przed fake newsem?

Dogłębną analizę przeprowadziliśmy w poprzednim artykule, dlatego przypomnijmy sobie te najważniejsze. Najlepszym lekarstwem na dezinformacje jest zdrowy rozsądek. Każdy czytelnik powinien zadać sobie pytania: ,,Czy jest to możliwe?”, ,,Czy mam jakieś źródło potwierdzające tą informację?”. Poniżej podajemy pozostałe rady, które pozwolą Wam w przyszłości uniknąć przykrych skutków dezinformacji:

• korzystaj tylko ze sprawdzonych, najlepiej profesjonalnych mediów. Tego typu media na bieżąco weryfikują wiadomości.
• nie bazuj swojej wiedzy w danym temacie na informacji przekazanej przez użytkowników na mediach społecznościowych czy przez influencera. Taką informację najlepiej od razu uznać za niewiarygodną, chyba, że mamy jasny przekaz , że tak nie jest oraz jest załączone źródło
• po przeczytaniu danej informacji o sytuacji na Ukrainie  postaraj się znaleźć źródło lub inny artykuł (o tej tematyce), który potwierdzi rzetelność tej informacji
• jeżeli dany artykuł nie przedstawia ani źródła ani żadnych nawiązań lub cytatów do oficjalnych wypowiedzi np. przedstawiciela Ministerstwa,  jest wysoka prawdopodobność, że jest to fake news
• nagłówki fake newsów przeważnie silnie wpływają na nasze emocje: zawierają dużo wykrzykników i wykrzyknień
• jeżeli zamierzasz przekazać datek na daną zbiórkę pieniędzy sprawdź czy jest ona zweryfikowana. Najlepiej wpłacać na zbiórki promowane przez telewizję lub lokalne urzędy

No dobra. Ale co dalej?

Ważną również radą w zakresie fake newsów jest powstrzymywanie się od rozpowszechniania przez nas informacji np. na mediach społecznościowych o posunięciach wojsk ukraińskich. Nieświadomie przyczyniamy się wtedy do przekazywania dalej nieprawdziwej wiadomości i szerzenia dezinformacji w społeczeństwie.

Na potwierdzenie tego stwierdzenia mamy przykład: Nasz znajomy przeczytał informację udostępnioną przez nas np. na Facebooku. Zszokowało go to, że na pobliskiej stacji paliw nie można już zatankować, ponieważ nigdzie o tym wcześniej nie słyszał. Ufając naszej osobie przyjmuje daną wiadomość jako fakt.

Fake newsy udostępnione przez naszych znajomych są jednymi z najniebezpieczniejszych, gdyż opierają się na zaufaniu do drugiej osoby. Dlatego pamiętajmy o zdrowym rozsądku przy czytaniu informacji i nie dajmy się oszukać!

Jeżeli masz pytanie odnośnie artykułu lub masz inne rady jak uniknąć fake newsy zachęcamy do zostawienia komentarza pod tym artykułem. Nasz zespół odpowie najszybciej jak się da. Zachęcamy również do przeczytania innych artykułów na naszej [stronie] oraz odwiedzenia innych stron poruszających tematykę fake newsów.